Parterre, Stalls, Orchestra

Net zoals het podium onderverdeeld is in verschillende zones, is de theaterzaal opgedeeld in verschillende rangen. Van zodra we het podium afstappen en het territorium van het publiek betreden bevinden we ons in de parterre. Vertaald uit het Frans betekent dit letterlijk “op de grond”, maar in de 16de eeuw was dit ook de benaming voor een sierelement in de tuin waarbij rijen planten in een mooie formatie werden geplaatst. Ook in de theaterzaal zijn de theaterstoelen in een mooie formatie geplaatst om alle toeschouwers een zo goed mogelijk zicht op het podium te bieden. De parterre loopt in de meeste theaterzalen met een lichte helling omhoog om ervoor te zorgen dat de toeschouwers niet gehinderd worden door de mensen op de rijen voor hun. In de Engelse theaterwereld wordt deze rang aangeduid als de Stalls, hoewel deze benaming doet vermoeden dat het hier gaat om plaatsen van mindere kwaliteit behoren de Stalls over het algemeen tot de betere in het theater. Waar deze term dan precies vandaan komt is niet duidelijk, maar een mogelijke verklaring kan zijn dat Stalls ook worden gebruikt voor kleinere ruimten binnen een grotere ruimte, zoals een douche binnen een huis of een kleine ruimte in een stal om kleine dieren te voederen, zo zijn de stalls een klein onderdeel van de grotere theaterzaal. In de Amerikaanse theaterwereld wordt deze rang ook Het Orchestra genoemd, deze benaming kan afgeleid worden uit de gelijknamige zone die ook al bekend was binnen de klassieke Romeinse theaters. De prijzen die aangerekend worden binnen het theater kunnen sterk afwisselen en zijn afhankelijk van wat de zaaleigenaar als beste plaatsen beschouwd, zo kunnen er binnen de parterre verschillende prijsklassen liggen zoals golden seats en platinum seats gebruikelijke prijscategorieën zijn. Deze categorieën verschillen van zaal tot zaal, maar ook van evenement tot evenement.

Lees ook! Theaters in de Grieks-Romeinse tijd, een huzarenstuk.

Balkon, Corbeille, Dress Circle, Mezzanine

Wanneer we een verdieping hoger klimmen in het theater belanden we op het balkon. Dit balkon hangt meestal boven ongeveer twee derde van de parterre. Wanneer het theater bestaat uit één balkon zal dit ook zo benoemd worden maar in vele theaters zijn er verschillende balkons boven elkaar wat een duidelijkere benaming vereist. Hoewel er individuele verschillen per theater kunnen voorkomen worden de eerste rijen van het eerste balkon ook soms benoemd als Corbeille waarbij de toeschouwers een goed zicht op het podium hebben, en gezien vanuit het standpunt van de acteurs mooi zichtbaar zijn, net zoals de bloemen in een bloemenmand (Corbeille in het Frans). In het Engels wordt dit eerste balkon de Dress Circle genoemd, wat doet vermoeden dat deze oorspronkelijk bedoeld was voor het welstellende volk, mettertijd is deze sociale klassenverdeling echter verwaterd. In het Amerikaans wordt dit eerste balkon dan weer aangeduid als Mezzanine wat eigenlijk evenveel wil zeggen als tussenverdieping. Deze benaming wordt echter ook soms gebruikt, wanneer er maar één balkon is, om de achterste rijen van de parterre aan te duiden die in een grotere helling omhooggaan. Wanneer er sprake is van een Corbeille worden de rijen achter deze eerste rijen van het balkon ook wel mezzanine genoemd. Welke rang welke benaming krijgt is dus sterk afhankelijk van de schouwburg waar de productie wordt opgevoerd.

Lees ook! Theatergeschiedenis, een overzicht.

Tweede balkon, Upper Circle, Mezzanine

Wanneer er meer dan één balkon te vinden is in een theater wordt dit logischerwijze ook het tweede balkon genoemd. In de Engelse theaterwereld wordt deze vaak aangeduid als Upper Circle, in het Amerikaans wordt dit balkon indien het het bovenste balkon is the Balcony genoemd, maar wanneer er nog een derde balkon is wordt dit tussenverdiep ook wel aangeduid als Mezzanine. Plaatsen in deze rang kosten ongeveer evenveel als de achterste rijen van de parterre en bieden door de grote afstand een minder goed zicht op het podium.

Toneelvoorstellingen zijn er in verschillende soorten en grootte. Zo is het ook met de theaters waar deze voorstellingen worden opgevoerd. Zo kan dit gaan van een parochiezaaltje waar er enkele rijen stoelen achterelkaar geplaatst zijn, over intieme theaterzalen met een 200-tal theaterstoelen, schouwburgen waar 2000 man kan plaatsnemen tot gigantische arena’s waar duizenden toeschouwers geplaatst kunnen worden. In een klein zaaltje is het meestal kinderspel om je zitplaats terug te vinden maar in de grotere theaterzalen is dit niet altijd even evident. Hoewel de verschillende rangen in de meeste theaters goed zijn aangegeven kan het toch vaak een stevige zoektocht worden. Helemaal gek wordt het wanneer je de landsgrenzen oversteekt en een theaterbezoek in Londen of Amerika brengt. Hieronder vindt u een verklaring van de verschillende theaterrangen met daarbij hun respectievelijke benaming in de Nederlandstalige, Britse en Amerikaanse theatercultuur.

Lees ook! Cour, Jardin, en andere zones van een podium.

Derde Balkon, Engelenbak, Balcony, The Gods

In de grootse theaters is er ook een derde balkon terug te vinden, door de enorme hoogte waar dit balkon zich bevindt zijn er vaak veiligheidshekken waar het publiek zit. Omdat dit balkon zo hooggelegen is en het lijkt alsof je vanuit de hemel het schouwspel gadeslaat wordt dit balkon in de volksmond ook weleens de engelenbak genoemd. Aangezien het eerste en tweede balkon in het Engels een andere benaming krijgt wordt dit balkon eenvoudigweg Balcony genoemd, ook en de Amerikaans theaters wordt doorgaans deze benaming gehanteerd. Naar analogie met de engelenbak wordt in het Amerikaans dit hoogste balkon ook wel benoemd als The Gods.

Andere zitplaatsen

Naast de standaard zitplaatsen zijn er ook nog andere mogelijkheden, zo kan u kiezen voor de luxe van een loge waar u afgeschermd van de andere toeschouwers van de voorstelling kan genieten, deze loges of in het Engels en Amerikaans Boxes genoemd zijn afgesloten ruimtes die vaak aan de zijkant, vlak boven het podium zijn voorzien. Ook worden in sommige theaters de balkons doorgetrokken langs de zijkant tot aan het podium, deze plaatsen met beperkte zichtbaarheid worden ook wel zijbalkon genoemd, in het Engels worden deze ook wel aangeduide als Slips.

Het is duidelijk dat de benaming van de verschillende theaterrangen sterk afhankelijk is van het land waar het theater zich bevindt, maar ook sterk afhankelijk is van de theaters op zich. Zo zullen er ook theaters zijn met meer dan drie balkons, in dit geval zal dit weer een invloed hebben op de benaming van de andere rangen. Om een duidelijk beeld te krijgen van waar u tijdens een voorstelling zal zitten is het steeds raadzaam het zaalplan te raadplegen voordat u reserveert.