Toneelschrijver, waar theater tot leven komt.
Herman Heijermans,
Een leven lang toneel.
Heijermans werd geboren in Rotterdam als oudste zoon in een liberaal joods gezin met in totaal elf kinderen. Hij was de jongere broer van beeldend kunstenares Marie Heijermans, kinderboekenschrijfster Ida Heijermans en sociaal geneeskundige Louis Heijermans.
In 1893 begon Heijermans zijn carrière als toneelrecensent bij de net opgerichte krant De Telegraaf. Zijn scherpe en felle kritieken zorgden ervoor dat hij al snel veel vijanden maakte in de theaterwereld. Echter, deze ervaring als recensent gaf hem een goed inzicht in de toneelwereld en hij begon zelf toneelstukken te schrijven.
Herman Heijermans (1864-1924) was een Nederlandse toneelschrijver en auteur, wiens invloedrijke en sociaal betrokken toneelstukken het Nederlandse theaterlandschap blijvend hebben verrijkt en veranderd. In deze biografie lichten we zowel zijn persoonlijke leven als zijn carrière als toneelschrijver uitgebreid toe met extra aandacht voor zijn belangrijkste toneelstukken.
Lees ook! Harold Pinter, een beknopte biografie.
Heijermans' toneelstukken staan vooral bekend om hun sociaal betrokken thema's. Enkele van zijn bekende werken zijn:
1. Ghetto (1898): Dit stuk speelt zich af in de orthodox-joodse gemeenschap en belicht de moeilijke leefomstandigheden van de sjacheraars en voddenkooplieden die hier leven.
2. Glück auf! (1911): Geïnspireerd door de tragische ramp in de mijn Radbod in Westfalen, vertelt dit stuk het verhaal van mijnwerkers die onder erbarmelijke omstandigheden moeten werken.
3. Op hoop van zegen (1900): Dit bekende stuk geeft een inkijk in het zware leven van de vissersgemeenschappen in Nederland. De indrukken hiervoor heeft Heijermans onder meer opgedaan tijdens zijn verblijf in Scheveningen en Katwijk aan Zee, waar hij eveneens bevriend raakte met de schilder Jan Toorop. Dit stuk is nog steeds populair en wordt regelmatig opgevoerd in Nederlandse theaters.
De meeste van Heijermans' stukken gingen in première bij de Nederlandsche Toneel Vereniging in Amsterdam. Actrice Esther de Boer-van Rijk, die vaak de hoofdrol speelde in zijn stukken, werd hierdoor een gekend figuur in het Nederlandse theater. Zij was vooral bekend als Kniertje in Op hoop van zegen en als Eva Bonheur.
Naast zijn toneelstukken was Heijermans ook zeer actief in de socialistische beweging. Hij werd in 1897 lid van de Sociaal-Democratische Arbeiders partij (SDAP, de voorloper van de PvdA) en schreef voor die partij in 1898 het propagandastuk Puntje. Zijn socialistische overtuiging kwam ook naar voren in andere werken, bijvoorbeeld in De machien (1899).
Tijdens het begin van de jaren '20, was Heijermans kortstondig directeur van Theater Carré, een beroemd theater in Amsterdam. Heijermans schreef niet alleen onder zijn eigen naam, maar gebruikte ook diverse pseudoniemen zoals Samuel Falkland (voor zijn korte verhalen, de Falklandjes), Koos Habbema, Hans Lidi Ficor en Hans Müller.
Op persoonlijk vlak was Heijermans van 1901 tot 1918 getrouwd met cabaretzangeres Maria Sophia Peers. Samen kregen zij een dochter, Hermine, die later naam maakte als publiciste. In 1918 hertrouwde Heijermans met de toneelspeelster Annie Jurgens. Met haar kreeg hij twee kinderen
Op 22 november 1924 overleed Herman Heijermans thuis in Zandvoort op 59-jarige leeftijd aan kanker. Na zijn dood werd zijn belang voor het Nederlandse toneel nog eens benadrukt, en zijn stukken bleven tot ver na zijn dood op het repertoire staan.
Samengevat was Herman Heijermans' leven en carrière gekenmerkt door zijn enorme passie voor en toewijding aan het toneel. Zijn sociaal bevlogen stukken hebben een blijvende impact gehad op het Nederlandse theater en zijn voorstellingen worden tot op de dag van vandaag opgevoerd. Heijermans' werk heeft een cruciale rol gespeeld in het bewustzijn van sociale onrechtvaardigheid en heeft bijgedragen aan discussies omtrent arbeidsomstandigheden, gelijkheid en leefbaarheid voor de arbeidersklasse in Nederland. Zijn artistieke nalatenschap blijft het Nederlandse theaterlandschap en de sociale geschiedenis verrijken.