Definities

Volgens Van Dale zijn er drie mogelijke betekenissen voor het woord professioneel:

-Van Beroep.

-Aan het beroep eigen.

-(als) van een vakman.

Voor het woord amateur biedt Van Dale dan weer twee betekenissen:

-Iemand die iets als liefhebberij beoefent.

-(negatief) prutser, knoeier.

Als we beide definities naast elkaar leggen kunnen we besluiten dat een professioneel acteur dit doet als beroep, acteren is dus zijn vak. Dit houdt meteen ook in dat een acteur zijn brood verdiend door het acteren en hij hier ook van moet kunnen overleven. Hij heeft (in de meeste gevallen) gestudeerd voor dit vak en wordt er dus ook voor betaald. Deze lijn kunnen we meteen ook doortrekken naar iedereen die betrokken is bij een professionele theaterproductie. De regisseur, auteur, technici, grimeurs, rekwisiteurs, enzovoort. 

In amateurtheater zijn de betrokkenen liefhebbers die vanuit een passie voor theater deze kunstvorm als hobby beoefenen. Zij worden (meestal) niet of nauwelijks betaald voor hun engagement en moeten ook niet leven van het toneel. Naast hun engagement binnen het amateurtoneel hebben zij gewoon hun betaalde dagtaak.

Lees ook! Alles wat je moet weten over het maken van een toneelvoorstelling.

Draait het om geld?

Zoals je uit de definities al kan afleiden is de verloning een grote bepalende factor in het verschil tussen professioneel en amateurtoneel. Hoe je het ook draait of keert, theater maken kost geld. Er zijn een hoop kosten die gemaakt moeten worden bij het creëren van een toneelvoorstelling. Een aantal van die kosten zijn zowel bij professioneel als amateurtoneel gelijk maar een ander deel van de kosten is dan weer verschillend. Ook de bron van inkomsten ligt anders bij amateurtheater dan in de professionele theaterwereld.

Kosten en inkomsten in het amateurtoneel.

In het amateurtoneel zijn er een aantal kosten die gemaakt moeten worden. Denk maar aan de huur van een zaal, het decor, de belichting, geluid, reclame, auteursrechten op tekst en muziek, kostuums.De inkomsten die binnenkomen zijn dan weer afkomstig van toegangskaartjes, sponsorgeld, verkoop van drank en snoepgoed. Maar ook door andere initiatieven kan een amateurgezelschap zijn inkomsten binnenhalen, zo kan er een tombola georganiseerd worden of kunnen er taarten verkocht worden. Het is een evenwichtsoefening die er voor zorgt dat een amateurgezelschap voldoende winst kan maken om deze dan weer te gaan investeren in nieuwe producties.

Lees ook! Auteursrechten op toneelstukken, hoe zit dat nu eigenlijk?

Kosten en inkomsten bij het professioneel theater.

Net zoals bij het amateurtheater moet in het professioneel circuit geld uitgegeven worden aan de huur van een zaal, het decor, de belichting, geluid, reclame, auteursrechten op tekst en muziek, kostuums, maar bij het professioneel theater moeten ook de uitvoerders betaald worden. Aangezien professioneel theater ook meestal op grotere schaal werkt zijn alle individuele kosten binnen het professioneel theater veel hoger dan in de amateurwereld. Daarom moeten er in het professioneel theater ook meer kaartjes verkocht worden, meer voorstellingen gespeeld worden, meer geld verdiend worden om uit de kosten te geraken. Daarom dat je voor een professionele theatervoorstelling meer geld betaald dan bij een amateurvoorstelling. 

Subsidies

In sommige gevallen zijn bepaalde theaterprojecten, zowel binnen het amateur als professionele circuit, zo ambitieus en financieel gezien ook risicovol dat de mogelijkheid bestaat om subsidies aan te vragen. Om in aanmerking te komen voor deze subsidies, structureel of projectsubsidies, moet het project of het theatergezelschap wel aan een aantal eisen voldoen. Welke voorwaarden dat zijn hangt af van waar je deze subsidie gaat aanvragen, maar vaak draaien deze voorwaarden rond werken met jongeren, milieu, integratie en andere maatschappelijke taken.

Als je op deze pagina terecht bent gekomen is de kans groot dat je zelf actief bent in de theaterwereld. Misschien ben je professioneel met toneel bezig of misschien ben je lid van een amateurgezelschap. Hoewel iedereen zich wel een beeld kan vormen bij beide onderdelen van de theaterwereld krijg ik toch regelmatig de vraag wat nu het grote verschil is tussen professioneel en amateurtoneel. In mijn zoektocht naar een zo volledig mogelijk antwoord op die vraag heb ik gemerkt dat dit verschil voor sommige theaterliefhebbers erg gevoelig ligt. Komt dit doordat de term “amateur” een aantal vooroordelen met zich meebrengt? Heeft het misschien iets te maken met beroepsfierheid? Om de verschillen tussen amateur en professioneel te kunnen bepalen is het een goed idee om eerst een kijkje te nemen bij de definitie.

Draait het om kwaliteit?

Als we terugkijken naar de definitie van “amateur” zie je ook een negatieve betekenis van het woord, die van prutser of knoeier. Dit is één van de redenen waarom het verschil tussen professioneel en amateur zo gevoelig ligt. Levert een professioneel beroepsbeoefenaar altijd sublieme kwaliteit? En is iemand die als liefhebber omgaat met zijn passie per definitie een knoeier? Ik ga het beantwoorden van deze vragen aan jou overlaten. Of je een theatermaker al dan niet goed vindt heeft veel te maken met je persoonlijke smaak en voorkeuren. Als ik voor mezelf spreek ben ik al verschillende keren onder de indruk geweest van een theatervoorstelling, zowel binnen het amateur als professioneel theater. Maar toch blijft het verschil tussen beide werelden voor sommigen een gevoelig punt. Deze gevoeligheden maken dat sommige mensen liever spreken over liefhebberstoneel dan over amateurtoneel.​

Of je nu een gezellige avond beleefd bij jouw lokale amateurtheater of je gaan kijken naar een professionele productie. Ik hoop dat je ontroerd, geamuseerd en ontspannen kan terugblikken naar de voorstelling. Want dat is waar het uiteindelijk om gaat bij het theater, zowel bij professionelen als bij amateurs.